Hiệu ứng nhà kính là gì? Nguyên nhân, hậu quả, biện pháp khắc phục?

1. Hiệu ứng nhà kính là gì? 

• Hiệu ứng nhà kính có tên tiếng anh là Greenhouse Effect. Đây là hiện tượng không khí của trái đất nóng lên do bức xạ sóng ngắn của Mặt trời xuyên qua tầng khí quyển và chiếu xuống mặt đất.
• Khi bức xạ này chiếu xuống mặt đất sẽ làm cho mặt đất hấp thu và nóng lên. Sau đó, từ mặt đất sẽ bức xạ lại sóng dài vào khí quyển để CO2 hấp thu làm cho không khí nóng lên.
• Nếu như lượng nhiệt này luôn ổn định sẽ giúp Trái Đất luôn ở trạng thái cân bằng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, nó lại tăng quá nhiều trong bầu khí quyển khiến cho Trái Đất nóng lên không ngừng.

2. Hiệu ứng nhà kính gồm những loại nào?

Hiệu ứng nhà kính được chia làm 2 loại: Hiệu ứng nhà kính khí quyển và hiệu ứng nhà kính nhân loại

2.1. Hiệu ứng nhà kính khí quyển

• Hiệu ứng nhà kính khí quyển là loại các tia bức xạ sóng ngắn của Mặt trời xuyên qua bầu khí quyển đến mặt đất và được phản xạ trở lại thành các bức xạ sóng dài. Một số phân tử trong bầu khí quyển có thể hấp thụ những bức xạ nhiệt này và giữ hơi ấm lại bầu khí quyển. Một số phân tử có thể kể đến là ddioxxit cacbon và hơi nước.
• Ngày nay, hàm lượng của khí dioxit cacbon vào khoảng 0,036% đã đủ để tăng nhiệt độ thêm khoảng 30 độ C. Nếu không có hiệu ứng nhà kính thì nhiệt độ Trái Đất là âm 15 độ C.
• Như chúng ta đã biết, nhiệt độ trung bình của bề mặt Trái Đất được quyết định từ sự cân bằng giữa năng lượng mặt trời xuống Trái đất và lượng nhiệt bức xạ từ mặt đất vào vũ trụ. Năng lượng từ mặt trời là bức xạ có bước sóng ngắn. Vì vậy, nó dễ dàng xuyên qua tầng ozon và khí CO2 đế tới mặt đất.
• Nhưng ngược lại, bức xạ nhiệt từ mặt đất là bước sóng dài và không có khả năng xuyên qua lớp khí CO2. Từ đó, CO2 và hơi nước hấp thụ lại. Điều này làm cho Trái đất có một bầu khí quyển bao quanh.
• Lớp CO2 được ví như một lớp kính giữ nhiệt lượng tỏa ngược vào vũ trụ của Trái đất trên quy mô toàn cầu. CO2 được gọi là khí nhà kính. Ngoài ra còn có các khí khác trong khí quyển như Nox, Metan, CFC.

2.2. Hiệu ứng nhà kính nhân loại

• Vào thời kỳ Trái đất mới hình thành, chỉ một số sự sống có thể xuất hiện và phát triển nhờ thành phần điôxít cacbon trong bầu khí quyển nguyên thủy cao hơn. Theo thời gian, cường độ của các tia bức xạ tăng lên.
• Đồng thời, thông qua sự quang hợp, trái đất đã có cây cỏ. Cây cỏ lấy đi một phần khí dioxit cacbon trong không khí giúp khí hậu tương đối ổn định.
• Trong vòng 100 năm trở lại đây, dưới tác động của con người, sự cân bằng này đang bị tác động. Sự thay đổi nồng độ của các khí nhà kính đã làm nhiệt độ tăng thêm 2 độ C. Điển hình của sự mất cân bằng này là khí dioxit cacbon tăng thêm 20% và khí metan tăng lên 90%.

3. Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính

Chúng ta đã biết, hiệu ứng nhà kính là do sự tăng trưởng mạnh mẽ của các khí trong bầu khí quyển. Vậy cụ thể nguyên nhân do những loại khí nào? Tìm hiểu ngay dưới đây:

3.1. Khí CO2 – khí nhà kính

• Khi bức xạ mặt trời xuyên qua tầng khí quyển rồi chiếu xuống mặt đất. Mặt đất sẽ hấp thụ và nóng lên. Đồng thời, bức xạ lại nhiệt có bước sóng dài vào tầng khí quyển. Lúc này, khí CO2 sẽ hấp thụ và tạo ra một vòng khí xung quanh trái đất khiến nhiệt độ không khí tăng lên.
• Như đã đề cập ở trên, lớp khí CO2 này như một tấm kính lớn, bao phủ quanh trái đất. Làm cho hành tinh của chúng ta không khác gì một nhà kính lớn. Nếu không có tấm kính khổng lồ này, nhiệt độ tại trái đất sẽ luôn luôn âm khoảng 15 độ C. Thậm chí lên tới âm 25 độ C. Trên thực tế, nhiệt độ trung bình là 15 độ C. Có thể thấy hiệu ứng nhà kính đã làm cho Trái đất nóng lên 38 độ C.
• Những ngày này, các hoạt động sinh hoạt, kinh doanh, sản xuất và khai thác cực kỳ mạnh mẽ của con người khiến khí CO2 tăng theo. Điều này làm cho hiệu ứng nhà kính tăng. Từ đó, nhiệt độ không khí cũng sẽ bị cao lên. Theo ước tính của các nhà khoa học, đến nửa thế kỷ sau thì nhiệt độ của trái đất sẽ tăng từ 1,5 – 4,5 độ C.

3.2. Khí CFC – khí cloro fluoro carbon

• Khí CFC hay chính là khí cloro fluoro carbon chiếm đến 20% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. CFC là những hóa chất do con người tổng hợp để sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp và nó dần dần xâm nhập vào bầu khí quyển.
• CFC được dùng trong các nhà máy sản xuất điều hòa, hệ thống làm lạnh, chế tạo sản phẩm bằng chất plastic xốp như lý, khay ăn và lớp tản nhiệt. Ngoài ra, nó còn được dùng trong một số thuốc xịt, quy trình làm sạch thiết bị điện tử và là sản phẩm phụ của một số quá trình hóa học phức tạp.
• Về mặt hóa học, khí CFC có tính trơ, không cháy, không mùi và có thời gian lưu trữ rất dài. Khi khí này được thải ra không khí, nó sẽ bay lên tầng khí quyển và có khả năng làm mòn tầng ozon bao phủ quanh trái đất. Từ đó, làm cho tia cực tím từ mặt trời đến trái đất nhiều hơn và mạnh mẽ hơn.
• Theo thống kế, năm 1992 khí CFC tăng khoảng 4%. Tính đến năm 2050, CFC có thể là 9 tỷ tấn, khoảng 45% tổng lượng thải CO2. Gây ảnh hưởng cực kỳ xấu đến khí hậu toàn cầu.

3.3. Khí metan - CH4

• Khí metan có cấu tạo hóa học là CH4. Khí này chiếm 13% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Theo các nghiên cứu, mỗi phân tử CH4 giữ năng lượng nhiệt gấp đến 21 lần so với phân tử CO2.
• Hiện nay, do các hoạt động của con người, khí metan thải vào khí quyển ngày càng nhiều. Các nguyên nhân phát thải CH4 phải kể đến như:
• Sự phân hủy các chất hữu cơ trong các bãi rác thải rắn
• Sự sản sinh từ quá trình sinh học như men hóa đường ruột của động vật, sự phân giải kỵ khí ở đất ngập nước,…
• Sử dụng và đốt nhiên liệu hóa thạch
• Do ống dẫn nước vào các tuabin đặt dưới đáy hồ thủy điện

3.4. Tầng ozon

• Khí ozon có cấu tạo hóa học là O3. Khí này chiếm 8% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Ozon là thành phần chính của tầng bình lưu. Có đến khoảng 90% khí ozon tập trung ở độ cao từ 19 – 23 km so với mặt đất. Nó có chức năng bảo vệ sinh quyển do khả năng hấp thụ bức xạ tử ngoại và tỏa nhiệt của phân tử ozon.
• Theo ước tính, tầng ozon đã suy giảm 5% và số lượng suy giảm ngày càng tăng do phân hủy ozon vượt quá khả năng tái tạo lại. Hầu hết, O3 bị phân hủy do 4 tác nhân cơ bản:
• Nguyên tử oxi
• Gốc hydroxyl hoạt động
• Oxit nito
• Hợp chất clo
• Khi tầng ozon bị phá hủy sẽ làm lượng mưa axit tạo thành khói quang hóa và gây hiệu ứng nhà kính.

3.5. Khí N2O – oxit nito

• Khí N2O chiếm 5% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Bạn có biết mỗi phân tử N2O bắt giữ năng lượng nhiệt gấp 270 lần phân tử CO2.
• Có rất nhiều nguyên nhân khiến khí N2O tăng cao và có 4 nguyên nhân chủ yếu sau đây:
• Khí thải từ phương tiện giao thông: ô tô, xe máy, xe bus
• Quá trình đốt cháy chất thải rắn
• Quá trình nitrat hóa các loại phân bón hữu cơ và vô cơ hoặc trong các quá trình xử lý nước thải
• Quá trình sản xuất nông nghiệp và các hoạt động công nghiệp khác.

Ngoài ra, oxit nitơ phản ứng với nguyên tử oxy năng lượng cao sẽ tạo thành hợp chất nitric oxide (NO) khiến tầng ozon suy yếu. Hiện nay, hàm lượng của N2O đang tăng cao trên toàn cầu, khoảng 0,2 – 3% tăng hàng năm. Ước tính, có đến 10 triệu tấn oxit nitơ thải ra môi trường mỗi năm.

Ngoài ra, nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng nhà kính còn phải kể đến như do khí SO2, SF CF3 và cả hơi nước. Các hoạt động của con người đang khiến những khí này tăng cao, làm phá vỡ kết cấu của tầng ozon và làm giảm nồng độ khí ozon.

Từ đó, nhiều loài sinh vật bị tiêu diệt, phá vỡ chuỗi thức ăn tự nhiên, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và tác động đến cả sự phát triển, tồn tại của con người.

4. Hậu quả của hiệu ứng nhà kính đối với trái đất

Từ những thông tin bên trên, có lẽ hậu quả lớn nhất chính là biến đổi khí hậu. Hãy nói cách khác, hiệu ứng nhà kính tác động đến các hiện tượng biến đổi khí hậu. Cụ thể, nó gây một số tác động như sau:

4.1. Ảnh hưởng đến nguồn nước

Hiệu ứng nhà kính làm ảnh hưởng đến chất lượng cũng như lượng nước trên trái đất. Dẫn đến sự thiếu nước sạch để con người sinh hoạt và trong cả quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh.

4.2. Ảnh hưởng đến sinh vật

Sự nóng lên của trái đất sẽ làm thay đổi môi trường sống của các loại sinh vật. Theo sự biến đổi toàn cầu này, các loài sinh vật phải thích nghi và đáp ứng với môi trường sống đầy khắc nghiệt này. Tuy nhiên, chúng không thể thích nghi kịp và dần dần biến mất.

Ngoài ra, con người cũng tác động đến môi trường, chúng ta săn bắt và chiếm không gian để xây dựng công trình phục vụ chính chúng ta khiến không gian sống của các loài động vật bị thu hẹp và chúng có nguy cơ bị tuyệt chủng.

4.3. Ảnh hưởng đến con người

Chính chúng ta đang làm hại chúng ta. Sức khỏe con người đang bị đe dọa nghiêm trọng khi bệnh tật xuất hiện ngày càng nhiều. Nắng nóng, mưa nhiều chính là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, vi sinh vật phát triển. Đồng thời, các chất thải, khí thải cũng gia tăng bệnh tật và làm giảm hệ miễn dịch của chúng ta.

Ngoài ra, làm việc ở nhiệt độ cao rất nguy hiểm khí cơ thể không kịp để làm mát. Ngày nay, số lượng người chết vì nắng nóng ngày càng kéo dài.

4.4. Xuất hiện hiện tượng băng tan

Hiện nay, băng tuyết ở Bắc Cực và Nam Cực đang có hiện tượng tan nhanh. Điều này sẽ làm cho lượng nước biển tăng cao và dẫn đến nạn hồng thủy. Trong tương lai, một số quốc gia sẽ không có tên trên bản đồ vì mực nước biển dâng cao.

Theo ước tính, năm 2020, trái đất mất 28 nghìn tỷ tấn băng trong 23 năm qua do hiện tượng nóng lên toàn cầu.

5. Các biện pháp khắc phục hiệu ứng nhà kính

5.1. Trồng thêm nhiều cây xanh

Đây là một trong những biện pháp hiệu quả và đơn giản nhất trong việc làm giảm sự nhiệt độ tăng cao trên toàn cầu. Chắc hẳn bạn đã biệt, cây xanh sẽ giúp hấp thụ CO2 thông qua quá trình quang hợp. Từ đó, lượng CO2 – khí nhà kính sẽ giảm đáng kể. Giúp giảm hiện tượng hiệu ứng nhà kính hiện nay.

Hiện nay, chính phủ các nước cũng đang triển khai trồng rừng diện tích lớn. Trong đó, Việt Nam cũng đang dần làm tốt việc này.

5.2. Tiết kiệm điện, tiết kiệm nguồn năng lượng

Tiết kiệm nguồn năng lượng chúng ta đang sử dụng là một cách giảm hiệu ứng nhà kính hiệu quả. Điện năng được sản xuất từ việc đốt các nguyên liệu, nhiên liệu hóa thạch.

Trong quá trình sản xuất năng lượng này, một lượng lớn khí CO2 được thải ra môi trường. Vì vậy, tiết kiệm năng lượng cụ thể là tiết kiệm điện là một cách giảm hiệu ứng, giảm ô nhiễm không khí.

5.3. Tối ưu hóa các phương tiện di chuyển

Các phương tiện truyền thông như ô tô, xe máy,.. là nguyên nhân chính sản sinh ra khí CO2, N2O và khói bụi gây ô nhiễm môi trường. Vì vậy, bạn có thể bảo vệ môi trường bằng cách hạn chế các loại phương tiện này mà thay vào đó là đi xe đạp hoặc đi bộ.

5.4. Sử dụng nguồn năng lượng sạch

Nguồn năng lượng sạch là nguồn năng lượng từ gió, năng lượng mặt trời. Việc sử dụng nguồn năng lượng này sẽ hạn chế hiệu ứng nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường.

Gia đình bạn hãy sử dụng bình năng lượng mặt trời Sơn Hà từ năng lượng mặt trời để bảo vệ môi trường. Thái dương năng là biện pháp làm nóng từ năng lượng mặt trời. Sử dụng thái dương năng không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn giúp gia đình bạn tiết kiệm điện đáng kể. Ngoài ra, hãy sử dụng thêm bể tự hoại của Sơn Hà để môi trường luôn sạch và nguồn chất thải được xử lý đúng chuẩn.

5.5. Tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường

Việc đẩy mạnh các hoạt động, phong trào bảo vệ môi trường là rất cần thiết. Cần cung cấp kiến thức cho người dân về hiệu ứng nhà kính, tầm quan trọng và tác hại của nó tới sự sống trên hành tinh của chúng ta. Đồng thời, nâng cao ý thức cũng như trách nhiệm của mỗi người dân vì con người và các loại sinh vật.